De aanleiding om te starten met het lectoraat is de Nationale omgevingsvisie, waarin staat dat Nederland in 2050 klimaatrobuust moet zijn ingericht. Door klimaatverandering zal in Nederland steeds vaker watertekort en droogtestress ontstaan. Ook zal de kans op piekbuien (vaker en heviger) toenemen. Dit extreme weer heeft grote invloed op zowel landbouw als natuur: het leidt tot opbrengstderving bij agrariërs en schade aan de natuur.
Maatregelen om droogte op te vangen
Overheden nemen al maatregelen om droge periodes beter op te vangen in de toekomst. Zo herstellen waterschappen rechtgetrokken beken, waardoor het water langer in een gebied blijft en beschikbaar is in drogere periodes. Ook worden grondwaterstanden hersteld rondom natte natuurgebieden. Deze maatregelen hebben impact op de agrarische gebieden in de omgeving: de percelen worden veel natter. Hierdoor kan een ander landgebruik wenselijk zijn dat beter is afgestemd op het natuurlijke systeem van bodem en water.
Omschakelen naar andere landbouwvormen
Het herstellen van het natuurlijke bodem-watersysteem biedt kansen voor andere, niet-intensieve vormen van landbouw die gecombineerd worden met natuurherstel. Door landbouw en natuur te verbinden kan zowel de biodiversiteit als de waterkwaliteit verbeteren in een gebied. Tegelijkertijd biedt het agrariërs toekomstperspectief op percelen die niet rendabel zijn nadat de grondwaterstand omhoog is gebracht. Dit betekent voor agrariërs en natuurbeheerders een omschakeling. Het lectoraat focust op de kennis en ervaring die nodig zijn om deze omschakeling te realiseren.
Beeklandschappen als experimenteerruimte
Het praktijkonderzoek zal in eerste instantie plaatsvinden in de beeklandschappen van Noord-Brabant. In deze landschappen is een aantal ontwikkelingen gaande, onder andere het Van Gogh Nationaal Park (in oprichting) en het Geopark Peelhorst en Maasvallei (in oprichting.). Deze gebieden hebben een brede focus waarbij het verbinden van natuur en landschap topprioriteit is, gecombineerd met leefbaarheid, betrokkenheid van burgers en ondernemers en de versterking van de economie. Daarom bieden deze gebieden een unieke experimenteerruimte waar HAS Hogeschool al verschillende losse projecten heeft lopen. Het lectoraat van HAS Hogeschool en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) biedt de mogelijkheid om dit onderzoek meer structuur te geven en resultaten naar een hoger niveau te tillen.
Verbinden wetenschap en praktijk
De meerwaarde van de samenwerking ligt volgens het NIOO-KNAW in het verbinden van wetenschappelijk en praktijkonderzoek. Kennisvragen uit de praktijk van vele maatschappelijke partners en het onderwijs komen zo sneller bij de wetenschappers. En omgekeerd borgt het instituut de wetenschappelijke kwaliteit met expertise en onderzoeksfaciliteiten. De komende jaren ontwikkelt de lector zo samen met andere onderzoekers fundamentele kennis en voorspellende modellen.
CV Ellen Weerman
Ellen Weerman heeft ruim vijftien jaar ervaring in het onderzoek en negen jaar ervaring in het hoger onderwijs. Ze studeerde Aquatic Ecology aan Wageningen University en promoveerde in 2011 bij het NIOO-KNAW en de Radboud Universiteit op een onderzoek naar het voorspellen van de veerkracht en stabiliteit van ecosystemen aan de hand van ruimtelijke patronen van algen. De laatste drie jaar richtte Ellen zich met haar onderzoek op klimaatrobuuste landbouw, waarbij ze onder meer verschillende projecten uitvoerde binnen het lectoraat ‘Innovatief ondernemen met de Natuur’.
Subsidieregeling
Het lectoraat Klimaatrobuuste landschappen: verbinden van landbouw en natuur wordt mede gefinancierd vanuit de subsidieregeling L.int: Lectorposities bij Instituten van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA en het ministerie van LNV. Deze regeling maakt het mogelijk dat een lector aan de slag gaat bij zowel een hogeschool als een onderzoeksinstituut. De lector verbindt zo het fundamenteel onderzoek van het instituut met het praktijkgericht onderzoek van de hogeschool. Het lectoraat zal nauw samenwerken met het lectoraat ‘Verdienvermogen van natuurinclusieve landbouw’, waarbinnen verdienmodellen voor ondernemers centraal staan.
Foto: Lector Ellen Weerman
