Een visie op ondernemerschap in de tuin- en akkerbouw sector

Bouma wijst erop dat het succes van een tuinbouwondernemer niet alleen afhangt van technische kennis, maar ook van persoonlijke vaardigheden en competenties. “Er is nooit één oplossing voor een probleem,” vertelt hij. “Je moet als ondernemer flexibel kunnen reageren op verschillende situaties. Dat vraagt om competentieontwikkeling van jezelf en van je team.”

Deze focus op competenties wordt ondersteund binnen de hbo- en bedrijfsopleidingen van de HAS. “Je kunt als onderwijsinstelling niet altijd op de nieuwste kennis en innovaties vooruitlopen, maar wat je wél kunt doen, is mensen leren hoe ze moeten omgaan met verandering,” aldus Bouma. “Bij ons leren studenten, cursisten en ondernemers hoe ze niet alleen bedrijfsprocessen maar ook hun eigen prestaties kunnen verbeteren, leiderschapskwaliteiten ontwikkelen en op een duurzame manier kunnen ondernemen. We kijken naar de hard- én softskills.”

Omgevingsfactoren, nieuwe technologieën en innovaties blijven de tuinbouwsector veranderen, en ondernemers moeten klaar zijn om daarop in te spelen. Bouma ziet dit ook veelal gebeuren: “De tuinbouwsector staat voor grote uitdagingen, zoals de energietransitie, digitalisering, strengere milieuwetgeving, het politieke debat en internationalisering. Maar juist deze uitdagingen bieden kansen voor ondernemers die bereid zijn om ook buiten de gebaande paden te denken.”
Hij voegt eraan toe dat het delen van ervaringen en kennis met andere ondernemers cruciaal is voor innovatie. “Een leeromgeving is niet altijd een klaslokaal. Intervisie met andere ondernemers, zoals groente- en bloementelers, maar ook met ketenpartners en buiten de sector, kan leiden tot nieuwe inzichten en gezamenlijke ontwikkeldoelen. Ontwikkelen doe je samen, en juist die gezamenlijke ontwikkeling is ontzettend krachtig.”

De nauwe samenwerking tussen HAS green academy en het bedrijfsleven biedt ondernemers een unieke kans om te leren van elkaars ervaringen en nieuwe strategieën te ontwikkelen. “We werken steeds meer als regisseur tussen kennis, praktijk, onderzoek en innovatie. Dat is onze kracht als kennisinstelling, en ons netwerk” zegt Bouma. “In een omgeving als de HAS heb je als cursist de ruimte om te experimenteren, feedback te krijgen van experts en mede-ondernemers en te groeien in je rol als leider. Zo kunnen we mensen helpen om hun bedrijfsvoering op een zo efficiënt mogelijke manier in te richten, met oog voor de toekomst.”

Voor de volgende generatie tuinbouwondernemers heeft Bouma een duidelijke boodschap: “Je moet je netwerk verbreden en verdiepen, niet alleen binnen de tuinbouw, maar bijvoorbeeld ook bij financiers en kennisinstellingen. Maak een plan voor je eigen ontwikkeling en indien van toepassing ook die van je personeel, niet alleen voor je bedrijf.” Hij moedigt jonge ondernemers aan om kansen te grijpen en (nog meer) ondernemend gedrag te tonen. “Als je een goed plan hebt, ga het doen. Verzamel goede mensen om je heen en leer door te doen.”

Bouma ziet daarin ook een belangrijke rol voor de HAS. “Wij bieden ondernemers en studenten volop mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen, of dat nu via cursussen, incompany-programma’s of persoonlijke coaching is. We stimuleren mensen om zelf na te denken, te onderzoeken, en hun eigen aannames te onderbouwen, en altijd op zoek te zijn naar manieren om hun kennis aan te vullen. Hierbij hopen we dat mensen ook verder kijken dan hun eigen ontwikkeling, en ook denken aan (hun) medewerkers. Ondernemerschap betekent namelijk ook dat je je werknemers helpt om zich te ontwikkelen. Tevreden medewerkers waarin geïnvesteerd wordt, leiden uiteindelijk tot succesvolle bedrijven.”