Kalveren zijn de melkkoeien van de toekomst. Een succesvolle kalveropfok levert veel voordelen op: minder milieubelasting, lagere kosten en een meer duurzame melkkoe. Om in de praktijk voor elke veehouder een goede kalveropfok mogelijk te maken heeft HAS Hogeschool de afgelopen 3 jaar met Vetvice B.V., FrieslandCampina Nutrifeed, MSD Animal Health, VDK products en Agrifirm samengewerkt in het project ‘Blauwdruk kalveropfok’.
Verbeteren kalveropfok melkveehouderij
Een succesvolle kalveropfok is het resultaat van slim en gedisciplineerd werken onder optimale omstandigheden. Daarvoor is kennis nodig, maar ook een vertaling van deze kennis naar de praktijk.Een optimale opfok is een investering voor de toekomst. Reden genoeg om een uiterst belangrijke periode in het leven van een koe onder de loep te nemen. Het meerjarige project ‘Blauwdruk kalveropfok’ richtte zich op het verbeteren van kalveropfok in de melkveehouderij door het ontwikkelen en testen van een blauwdruk aangevuld met best practices, bruikbaar voor melkveehouders en de adviserende sector. De toegevoegde waarde van een meerjarig programma is dat het uit meerdere deelprojecten bestaat die op elkaar voortbouwen. Je hoeft dus niet steeds opnieuw te beginnen, maar krijgt wel de kans na afloop van elk project te evalueren en bij te sturen.
Veranderingen doorvoeren
“Het programma is heel positief ontvangen door het werkveld”, vertelt Aline van Genderen. Zij trekt het project vanuit HAS Hogeschool samen met Beike van Heijst en Michel Smits. “We hebben in totaal 5 afstudeeropdrachten gedaan en enkele studenten waren zo enthousiast dat ze zelfs ná hun afstuderen nog bij een brainstormsessie met de stuurgroeppartijen zijn geweest. Ze leerden enorm veel van elkaar. Aanleiding om met het programma te starten was dat er al veel onderzoek gedaan is op het gebied van kalveropfok, maar dat veehouders moeite hebben daadwerkelijk hun bedrijfsvoering aan te passen. De studenten deden bij 14 veehouders praktijkonderzoek en daardoor lukte het ze wél veranderingen door te voeren. Begin 2019 sluiten we het project af. Veehouders kunnen de ontwikkelde blauwdruk nu samen met erfbetreders gebruiken om per fase in de kalveropfok verbeterpunten te vinden en de verbeterslag concreet te maken.”
Concept blauwdruk getoetst en verfijnd
Het onderzoek werd gedaan aan de hand van een concept van de blauwdruk. Dit concept is opgesteld door Jan Hulsen en aangescherpt door experts uit de stuurgroep. Gedurende het onderzoek werd dit concept getoetst en verfijnd. Bij deelnemende veehouders inventariseerden en analyseerden de studenten de huidige werkwijze aan de hand van de blauwdruk, om vervolgens samen met de veehouder te komen tot verbeterpunten die prioriteit verdienen op het betreffende melkveebedrijf.
Succesfactoren
De blauwdruk kalveropfok is een overzicht van zogenaamde succesfactoren op het gebied van bijvoorbeeld huisvesting, hygiëne, werkwijze en organisatie. Met elkaar staan deze garant voor een succesvolle en gestructureerde opfok. De blauwdruk is opgedeeld per levensfase en per succesfactor is nauwkeurig omschreven wat de ideale situatie zou moeten zijn. Een veehouder kan de checklist samen met zijn adviseurs langs lopen en zo ontdekken waar op zijn bedrijf verbeteringen mogelijk zijn. Het biedt veehouders en adviseurs een eenduidig handvat om verbeteringen in de opfok van kalf tot vaars gestructureerd aan te pakken.
Verrassend resultaat
De stuurgroeppartijen waren zeer betrokken bij het project. Aline: “De studenten kregen allemaal een uitgebreid inwerkprogramma waarbij ze bij alle partijen in de keuken mochten kijken. De lijnen waren heel kort. De partijen gaven aan dat ze het werken met de studenten heel waardevol vonden. Het samenbrengen van ideeën van zowel ervaren professionals als jonge mensen zorgde voor een verrassend resultaat. De veehouders die participeerden in het onderzoek gaven aan best veel te weten over goede kalveropfok, maar dat het in de praktijk moeilijk bleek gewoonten te doorbreken en daadwerkelijk verbeteringen door te voeren. Door het intensieve contact dat de studenten met de veehouders hadden, lukte dit wel. Daar ben ik heel trots op.”
Vervolg
Aline: “Inmiddels hebben we veel enthousiaste reacties ontvangen van diverse sectorpartijen. Recent hebben we een brede bijeenkomst gehad waar een groot aantal vertegenwoordigers en belangenbehartigers uit het onderwijs en de sectoren zuivel, veevoeding en veterinair aanwezig waren. Hieronder kun je de Blauwdruk Kalveropfok downloaden. Maak er vooral gebruik van en koppel suggesties of ideeën aan ons terug.”
Download hier de Blauwdruk Kalveropfok
Meer informatie
In het vakblad Veeteelt verscheen een artikelenreeks over het project. Ook online verscheen een artikel.
Tevens kun je meer lezen op het Groen Kennisnet
De illustraties werden gemaakt door HAS-studente Daphne van Steen.