Monsters neem je om de kwaliteit te monitoren. Hoe kun je de betrouwbaarheid van monsterresultaten van aardappelen verbeteren? Een onderzoek naar een nieuwe toetsingsmethode voor interne en externe defects.
Geelvlezig en witvlezig
De opdrachtgever van dit onderzoek is LambWeston, wereldwijd leverancier van aardappelproducten en appetizers. De aanleiding vormde de constatering dat de bemonstering van de defects meer aandacht verdiende. Tijdens dit onderzoek is gekeken naar de betrouwbaarheid van de huidige methodiek en is gezocht naar een methodiek om de betrouwbaarheid van de monsterresultaten te verbeteren. Op dit moment kent LambWeston in Nederland twee methoden voor het bepalen van defects, namelijk de geelvlezige en witvlezige methodiek. De geelvlezige methodiek maakt onderscheidt tussen interne en externe defects.
Onbetrouwbaar
De onnauwkeurigheden van de huidige methode is onder te verdelen in drie factoren, namelijk mens, methodiek en monster. De mens is onbetrouwbaar doordat er veel verschillen zijn tussen keurmeesters. Deze factor wordt ook wel reproduceerbaarheid genoemd. De methodiek is de wijze van keuren. Wanneer deze methodiek niet betrouwbaar is, kan de mens nooit betrouwbaar keuren. Deze factor wordt ook wel de herhaalbaarheid genoemd. De laatste factor waar de onbetrouwbaarheid in kan zitten, is het monster. Wanneer het monster niet representatief is voor de partij, zal de meting nooit betrouwbaar zijn.
Ongeschikte methode
Eerst is de geelvlezige methodiek op bovenstaande factoren onderzocht. Uit het onderzoek blijkt dat de reproduceerbaarheid een relatieve standaarddeviatie van 6% heeft op het totaal aantal punten. Bij verdere statistische analyse is gebleken dat er, zoals verwacht, veel verschillen zijn in de beoordeling tussen keurmeesters onderling. De meeste verschillen zijn het gevolg van de beoordeling van een andere wegingsfactor. Daarnaast komen er veel significante verschillen naar voren in het totaal aantal punten en het totaal punten per defect per monster. De herhaalbaarheid heeft met 4% een kleinere relatieve standaarddeviatie op het totaal aantal punten. Een keurmeester blijkt beter in staat zichzelf te herhalen, dan dat hij/zij een meting van een andere keurmeester moet reproduceren. Desondanks is gebleken dat ook bij herhalingen veel verschillen in de beoordeling zijn. De conclusie hieruit is dat de methodiek zich niet leent voor een betrouwbare defects meting.
Nog minder betrouwbaar
Uit de analyse van de witvlezige methodiek blijkt dat deze methodiek nog minder betrouwbaar is dan de geelvlezige methodiek. De focus van dit onderzoek is daarom gelegd op de geelvlezige methodiek.
Uit het onderzoek naar de representativiteit van de monstergrootte blijkt het monster van 50 knollen te klein om een representatief beeld te geven van een partij aardappelen. Wanneer het monster wordt vergroot naar 200 knollen kan men met 95% betrouwbaarheid aangeven dat het totaal aantal punten van de partij niet meer dan 13 punten boven of onder de gemeten waarde ligt.
Automatische samplelijn
Voor de langere termijn wordt geadviseerd om een automatische samplelijn te construeren, die met behulp van optische apparatuur defects op staafjes kan beoordelen. Door op staafjes te meten, is er een betere relatie naar het proces. Automatiseren is hierbij echter noodzakelijk bij het beoordelen op staafjes, omdat de menselijke factor limiterend is. Het blijkt niet mogelijk te zijn dit advies voor oogstseizoen 2012 te realiseren en daarom is hiervoor een apart advies opgesteld.
Hogere betrouwbaarheid
Voor komend seizoen is het advies om het defects monster in de voorbemonstering te vergroten naar 200 knollen. Deze knollen zullen met een andere methodiek bekeken worden. Door het aantal punten per defect te berekenen aan de hand van een functie, hoeft alleen het aantal knollen per defect geteld te worden. De wegingsfactoren licht, matig en zwaar worden hierdoor overbodig. Door met automatische tellers te werken, worden tel- en invoerfouten voorkomen en kan er sneller gewerkt worden. Partijen met een verhoogd risico op interne defects worden intern op 200 knollen bekeken . Bij andere partijen wordt vastgehouden aan 10 knollen per kist. De nieuwe methodiek heeft een hogere betrouwbaarheid, door minder beslismomenten en een groter monster.
‘De voordelen ervaren we iedere dag’
De afdeling Grondstoffen van LambWeston is ‘zeer tevreden’ over de samenwerking met de HAS-studenten, aldus Tom van der Meer. ‘Praktisch denkende mannen die goed begeleid werden door de docenten van de HAS. De samenwerking met deze docenten was ook goed. Ze nemen ons veel werk uit handen door de eerstelijnsbegeleiding van de studenten te regelen. De ondersteuning van de docenten statistiek hebben we als een goede noodzakelijke ondersteuning gezien, in combinatie met de dagelijkse praktijk bij LambWeston. De studenten hebben de benodigde verbindingen goed gelegd. Het resultaat voldeed ruimschoots aan de verwachtingen en de aanbevelingen zijn overgenomen in ons dagelijks werk. De voordelen daarvan ervaren we iedere dag. We hebben zoveel vertrouwen in de samenwerking met de HAS dat we na 2 jaar een meerjarige overeenkomst hebben afgesloten.’