Het lectoraat Levende bodem werkt! richt zich op de interactie tussen plant en bodem, waarbij de focus vooral ligt op de interactie tussen de bodembiologie en de plant en het gebruiken van deze interactie om de bodem vitaler en duurzamer te maken.
Het lectoraat Levende bodem werkt! richt zich op een vitale en vruchtbare bodem als basis voor ecologische stabiliteit en daarmee voor duurzame gewasproductie. Een dergelijke bodem draagt ook bij in de strijd tegen het broeikaseffect en de uitdaging om de groeiende wereldbevolking van voldoende en gezond voedsel te blijven voorzien, met behoud van het milieu en balans in ecosystemen.
Het bodemleven in en rondom planten speelt een essentiële rol in de groei, de gezondheid en het natuurlijke afweersysteem van planten. Plant-microbe interacties zijn zeer complex en lastig te voorspellen door de invloed van een veelvoud aan (veranderlijke) biotische omgevingsfactoren. Kennis over de rol en invloed van specifieke microben in plantgezondheid en -groei is daarom veelal beperkt tot resultaten uit laboratoriumstudies met relatief makkelijk te controleren en te interpreteren modelsystemen.
De vertaalslag naar toepasbaarheid in het veld wordt hierdoor bemoeilijkt en blijft veelal uit. Het verkrijgen van toepasbare inzichten in de rol en invloed van het bodemleven in de groei en de gezondheid van relevante gewassen, met de mogelijkheid tot sturing in de praktijk, vereist een multidisciplinaire aanpak. Deze aanpak verenigt verschillende wetenschappelijke expertises met bedrijven die het onderzoek actief ondersteunen en een vertaling naar toepassing mogelijk maken.
'Black box'
De complexe relatie tussen de bodem en de plant wordt nog vaak gezien als een ‘black box’. Onderzoek heeft uitgewezen dat de bodemsituatie veel invloed heeft op wat er bovengronds gebeurt. Structuur, vochtbalans, nutriënten en bodemleven zijn voorbeelden van invloedrijke parameters die een rol spelen in de zogenaamde 'black box'.
Inhoudelijk focust het lectoraat op het verhogen van de prestaties van het gewas door op een duurzame manier de bodem te verbeteren, wat resulteert in:
Deze doelen geven ons de rol om in samenwerking met bedrijven en organisaties, te fungeren als schakel tussen wetenschap en praktijk op het gebied van plant-bodem interacties. Om toe te kunnen werken naar de 'Kringloop Landbouw 2030' wordt de koppeling van dit thema met natuurinclusieve landbouw (NIL) en precisielandbouw (PL) hierbij een vereiste.
Het lectoraat voert toegepast onderzoek uit binnen de volgende onderzoekslijnen:
De bodem is belangrijk! De bodem 'is een levend systeem dat de biologische productiviteit in stand houdt, de kwaliteit van lucht en water bevordert en de gezondheid van planten, dieren en mensen in stand houdt', aldus de FAO.
Het bodemleven organiseert de kringloop van nutriënten en maakt zo voedingsstoffen beschikbaar voor planten. Aan planten geassocieerde micro-organismen helpen de planten om zich aan te passen aan veranderingen in het milieu en verhogen de weerbaarheid tegen ziekten en plagen.
Het bodemleven bevordert de stabiliteit van de bodemstructuur. Dit bevordert waterinfiltratie en wortelgroei. Daarnaast vormt bodemleven een voedselbron voor bijvoorbeeld vogels.
Het bodemleven speelt dus een sleutelrol voor onze voedselproductie en is direct van invloed op de zogenaamde ecosysteemdiensten. Onder belangrijke ecosysteemdiensten vallen bijvoorbeeld waterzuivering en -berging, ziekte- en plaagbestrijding, koolstofopslag en het recyclen van nutriënten.
Het bodemleven heeft het over het algemeen zwaar te verduren wanneer chemische middelen (gewasbescherming & bemesting) worden gebruikt en heeft tegelijkertijd potentie om de functie van deze middelen te vervangen.
Missie
Het is onze missie om bodembiologie een centrale rol te geven in de bedrijfsvoering van agrariërs om hiermee de koers richting duurzame landbouw te versterken.
Wij beogen hiermee bij te dragen aan een duurzamer beheer van de zuidelijke zandgronden met daarbij een positief effect op de kwaliteit van bodem- en oppervlaktewater.
Aanpak
Wij doen praktijkgericht onderzoek, stellen kennis en tools beschikbaar en organiseren de uitwisseling daarvan. Onze doelgroep is de agrarische beroepspraktijk maar ook het onderwijs op mbo, hbo en wo-niveau (de beroepspraktijk van de toekomst).
Wij hebben hierbij onderstaande inhoudelijke focus:
• De plant inzetten om het bodemleven te verbeteren: Welke invloed heeft de plant op organisch stof, biodiversiteit bodemleven en uitspoeling. Hoe kunnen nieuwe teelten helpen bij het verbeteren van het bodemleven?
• Het bodemleven inzetten om de plant te verbeteren; Hoe kunnen we met verhoging van het bodemleven de plantweerbaarheid, voedselkwaliteit, houdbaarheid verbeteren.
• Gewassen aanpassen aan bodemproblematieken middels veredeling; Kan plantenveredeling bijdragen aan de omgang met bodemstress en wat is de invloed van nieuwe variëteiten op het bodemleven?
Wij doen dit op deze manieren:
• Projecten met agrariërs en studenten (toekomstige landgebruikers en beleidsmakers) waarin wetenschappelijke kennis wordt getoetst in de praktijk en aangevuld met praktijkkennis. Dit kan zijn in de vorm van 1e-, 2e-, 3e- of 4e-jaars onderwijsprojecten, stages en afstudeerprojecten.
• Het ontsluiten van wetenschappelijke en praktijkkennis in het onderwijs gericht op beroepspraktijk, beleidsmakers en het voltijd onderwijs van HAS green academy.
• Verbinden van agrariërs in leernetwerken voor het gezamenlijk opdoen en uitwisselen van kennis en tools in samenwerking met ons lectoraat en met het practoraat Duurzaam Bodembeheer van Yuverta.
Wij zijn verbonden aan onderstaande initiatieven:
Landelijk:
• Nationaal Programma Landbouwbodems
• Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG)
• Klimaatakkoord
• 7e Nederlandse Actieprogramma betreffende de Nitraatrichtlijn
• Kaderrichtlijn Water (KRW)
• Deltaplan Biodiversiteitsherstel
• Programma Water en Bodem sturend
Provincie Noord-Brabant:
• Programma Regionaal Water en Bodem (RWP) 2022 – 2027
• Regeling Natuurinclusieve Landbouw
• Vormgeven aan de doorontwikkeling van een gangbare naar een natuurinclusieve bedrijfsvoering, Noord-Brabant
• Brabants Programma Landelijk Gebied (BPLG)
Provincie Limburg:
• Naar een natuurinclusieve landbouw in Limburg
• Actieplan: Naar een natuurinclusieve veehouderij
• Het Uitvoeringsprogramma Noordelijke Maasvallei
• Limburgs Programma Landelijk Gebied (LPLG)
Vanuit het lectoraat Levende bodem werkt! wordt een kenniscentrum opgezet waar kennis wordt gebundeld en beschikbaar gesteld aan agrarische ondernemers, bedrijfsadviseurs, loonwerkers en het onderwijs. Het lectoraat zorgt er verder voor dat studenten kennis over goed bodembeheer kunnen opdoen door praktijkonderzoek op demobedrijven.
Rapportages, samenvattingen en artikelen
Bekijk alle rapportages, samenvattingen en artikelen van projecten van het lectoraat in Greeni
Vanuit het lectoraat Levende Bodem Werkt! doet HAS green academy onderzoek naar de toepasbaarheid van Bokashi als bodemverbeteraar. Bokashi is het Japanse woord voor 'goed gefermenteerd organisch materiaal' en wordt gemaakt vanuit organische reststromen.
In dit project nemen we als HAS green academy regeneratieve landbouwpraktijken onder de loep. Nog maar een handjevol boeren in Nederland pioniert met deze productiewijze waarbij ze natuurlijke hulpbronnen versterken in plaats van uitputten.
Het lectoraat Levende bodem werkt! van HAS green academy begeleidt agrarische ondernemers met de uitvoering van innovatieve experimenten op proeflocatie Agroproeftuin de Peel. De experimenten zijn gericht op het vergroten van biodiversiteit, gezonde bodem, waterkwaliteit en productie van eiwit van eigen bodem.
In de collegereeks ‘What about Soil?’ van het lectoraat Levende bodem werkt! vindt kennisuitwisseling plaats over de bodem in de breedste zin van het woord.
Lector Levende bodem werkt!
Docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Docentonderzoeker Tuinbouw en akkerbouw
Bestuurssecretaris HAS green academy/docentonderzoeker Toegepaste Biologie
Onderzoeker Toegepaste Biologie
Junior Onderzoeker/Projectmedewerker
Projectmedewerker Levende bodem werkt!
Lectoraatscoördinator Food & Industry
Het lectoraat Innovatieve Biomonitoring heeft tot doel om biodiversiteit in beeld te brengen en over de tijd te monitoren, gebruikmakend van innovatieve technieken die toepasbaar gemaakt worden voor vragen uit de praktijk. Op deze manier draagt het lectoraat bij aan het behoud en de bescherming van biodiversiteit.
Het lectoraat Klimaatrobuuste Landschappen: 'verbinden van landbouw en natuur' richt zich op de vraag hoe andere vormen van landbouw kunnen bijdragen aan het verbeteren van waterkwaliteit en biodiversiteit door op een slimme manier gebruik te maken van het landschap.
Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw richt zich op de vraag hoe er in een ander samenspel tussen boeren, maatschappij en overheid nieuwe kansen kunnen ontstaan voor natuurinclusieve ondernemers. Ook kijkt het lectoraat naar hoe er voor boeren die aan de slag willen met natuurinclusieve landbouw een verdienmodel met voldoende verdienvermogen kan ontstaan.
