De Natuurakker laat zien dat akkerbouw en natuur samen kunnen gaan en elkaar kunnen ondersteunen. De uitgevoerde onderzoeken zijn ontwerpende onderzoeken, methodologisch ondersteund met een omgevingsanalyse en een literatuurstudie. De ontwerpen hebben tot een inrichtingsplan voor een Natuurakker geleidt, waar zowel akkerbouw als natuur centraal staat.
Een van de natuurakkers is in de praktijk getest in een groot pilotproject van 12 hectare, wat gemonitord wordt de komende jaren.
Bekijk de video van Cosun
Kortom, uit de onderzoeken is gebleken dat de Natuurakker bijdraagt aan het klimaat, waterregulatie, vermindering van erosie, verhoging van biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid en vergroot het zuiveringsvermogen van de bodem. De onderzoeken hebben aangetoond dat de bodem een invloedrijke factor is die meespeelt bij het inrichten van de Natuurakker. Het bepaalt namelijk welke doelsoorten en gewassen er kunnen groeien op het betreffende perceel. De Natuurakker heeft een groot potentieel. Echter, de praktische uitvoerbaarheid van het ontwerp en de uiteindelijke opbrengst van het ontwerp zal verder moeten worden onderzocht.
1e onderzoek: Natuurakker Boxtel
In het eerste onderzoek stond centraal hoe er invulling kan worden gegeven aan de belangen van natuur en landbouw op een voorbeeldperceel, in Boxtel. Dit onderzoek is een conceptueel onderzoek en is dus nooit in de praktijk gebracht. Er is een faseplan ontworpen, waarbij in de beginfase de bodem zal worden verbeterd. Dit is gedaan door het verbreken van storende bodemlagen, met gewassen zoals lupine en olievlas. In de beginfase wordt natuurontwikkeling gedaan met zoomvegetatie en heischrale graslanden. Dit verbetert het bodemleven en de bodemvruchtbaarheid.
De eindfase van de Natuurakker bevat glooiende strokenteelt, afgestemd op het vochtgehalte in de bodem. Natuurontwikkeling en akkerbouw vinden hier naast elkaar plaats. Dit is echt nog niet geoptimaliseerd in het plan, omdat zowel landbouw natuurontwikkeling kan aantasten bij het oogsten of bewerken van het land en de landbouwproductie niet optimaal is doordat er ruimte wordt gegeven aan de natuur.
Dit conceptuele onderzoek laat zien dat Natuurakkers veelbelovend zijn. De theoretische basis voor de aanleg van natuurakkers is gelegd, het concept zal in de praktijk getest moeten worden.
2e onderzoek: Natuurakker 2.0 De Dassenberg
Het tweede onderzoek heeft een antwoord gezocht op de vraag hoe het perceel eruitziet wanneer natuur en akkerbouw samenkomen voor productie en natuurwaarden, op een perceel tussen Steenbergen en Halsteren, wat ook daadwerkelijk in de praktijk uitgevoerd is. Hierbij houdt het plan rekening met de opschaalbaarheid van natuurakkers. Voor dit gebied en de bestaande bodemstructuur en vochtigheid is het een mogelijkheid om eenzelfde gewas te telen.
Het uiteindelijke ontwerp bestaat voor 65% uit akkerbouw in stroken en 35% natuurontwikkeling. Het ontwerp is een kamerlandschap en met de strokenteelt heeft het ecologische weerbaarheid. Daarbij is, om de balans tussen natuur en akkerbouw te creëren er minimaal 30% natuur nodig en dit moet worden verdeeld binnen de 70% akkerbouw om dekking te creëren voor de functionele agrobiodiversiteit.
De natuur moet bestaan uit akkerranden, bloemstroken, keverbanken, hagen en mantelzoom vegetatie. Kruidenrijke akkerranden zijn daarbij noodzakelijk voor het aantrekken van doelsoorten en het voorkomen van uitspoeling van elementen. Ook natuurbraak kan een rol spelen in de inrichting van natuurakkers en het percentage natuur doen toenemen.
Dit onderzoek laat dus voor een concrete locatie zien hoe een Natuurakker er in de praktijk uitziet. Deze Natuurakker is geïnitieerd door Cosun, akkerbouwer Van den Eijnden en CZAV, ondersteund door de businessgroepen van de Suiker Unie, Sensus en Aviko.
3e onderzoek: combinatie natuurontwikkeling en landbouwproductie
Een derde onderzoek is gericht op een natuurakker in de gemeente Reusel-de Mierden en Bladel, waar nog onderhandelingen over de uitvoering lopen. De vraag die in dit onderzoek gesteld is gaat over hoe het plangebied optimaal in te richten is. Hiermee is de betekenis van de omgeving teruggebracht en het landschap ingericht met 3 kamers.
De kamers zijn onderverdeeld met gewassen voor humane consumptie, veevoer en maakindustrie. Hierbij is strokenteelt toegepast. Ook recreatie speelt een belangrijke rol met de aanleg van wandel en fietspaden, om de belevingswaarde van het gebied te verhogen.
Dit onderzoek geeft een conclusie over de opschaalbaarheid van natuurakkers en op welke manier het verdienmodel van de boer op die schaal aangevuld kunnen worden. Bijvoorbeeld met het vermarkten van belevingswaarden van de akkers.
